Śmieszka Chroicocephalus ridibundus
Śmieszka jest to najpospolitsza mała mewa. Sylwetka smukła, kolor biały, grzbiet i skrzydła jasnoszare. Skrzydła zakończone białym klinem, końcówki lotek pierwszorzędowych czarne z pojedynczymi białymi perełkami. Ptak w szacie godowej posiada ciemnoczekoladową głowę oraz ciemne oko z białą obrączką oczną. Dziób i nogi u ptaka dorosłego w szacie godowej mają kolor brunatnoczerwony. U ptaka w szacie spoczynkowej i młodocianej dziób jest u nasady jasny, pomarańczowy z czarną końcówką, nogi cieliste do pomarańczowych. Śmieszki w szacie spoczynkowej i młodocianej nie posiadają ciemnej głowy, a wyłącznie ciemną plamkę uszną. Ptaki w pierwszym roku życia są ciemniejsze o bardziej pstrokatym płaszczu i skrzydłach. Dodatkowo u ptaków młodych występuje czarny pas na ogonie. U śmieszki brak jest dymorfizmu płciowego, co oznacza że samiec i samica wyglądają identycznie.
Śmieszka jest to gatunek rozpowszechniony w całej Europie. W Polsce jest słabo rozpowszechniony, średnio liczny. Jego populacja lęgowa w naszym kraju szacowana jest na około 90 - 100 tysięcy par. Lęgnie się w całym kraju, częściej w pasie pojezierzy oraz w dolinach większych rzek. Na Mazurach jest lęgowa w wielu miejscach, głównie na wyspach jeziornych, rzadziej na stawach czy żwirowniach. Gniazda zakłada zazwyczaj w koloniach lęgowych, rzadziej pojedynczo. Ponadto na Mazurach znajduje się największa kolonia tego gatunku w Polsce. Poza okresem lęgowym spotykana jest w różnych środowiskach (miasta, grunty orne, składowiska odpadów), jednak zawsze w pobliżu wody. Jest to najczęściej obserwowany gatunek mewy, przez wielu laików błędnie nazywany rybitwą.
Śmieszka buduje gniazda bezpośrednio na ziemi lub wodzie, nierzadko np. na wystających z wody palach czy innych tego typu konstrukcjach. Gniazdo zbudowane jest z trzcin i roślinności wodnej. W gnieździe składane są maksymalnie 4 jaja. Wysiadują na zmianę obydwa ptaki przez około 24 dni. Zagęszczenie gniazd w koloniach lęgowych jest bardzo duże, a gniazda oddalone są od siebie nieraz o kilkadziesiąt centymetrów.
Śmieszka jest bardzo hałaśliwym ptakiem, odzywa się pojedynczym lub powtarzanym "kriarr". Ptaki w koloniach lęgowych są bardzo głośne. Wartym podkreślenia jest fakt, że umyślne płoszenie ich w miejscu lęgowym jest nielegalne. Zbliżanie się do kolonii lęgowej jest bardzo niebezpieczne dla ptaków ponieważ pisklęta, które są bardzo ruchliwe mogą wpaść do wody, z której mogą nie wyjść lub się wychłodzić i zginąć.
Na Mazurach śmieszka występuje przez cały rok w zmiennej liczbie, z największymi koncentracjami późną jesienią. Zimuje na niezamarzniętych zbiornikach lub rzekach, w szczególności w miastach. Gatunek ten przesiaduje często na tafli wody (czego nie czyni rybitwa), doskonale porusza się również po lądzie. Śmieszka to gatunek, który w ramach badań jest licznie obrączkowany na nogach obrączkami kolorowymi z niepowtarzalnym kodem alfanumerycznym. Kod ten daje się łatwo odczytać przez lornetkę w miejscach, gdzie gatunek ten jest mało płochliwy, tj. miasta, wysypiska.
Każdą odczytaną obrączkę należy zgłosić na stronie Stacji Ornitologicznej Państwowej Akademii Nauk (www.stornit.gda.pl). Przekazanie informacji o obrączkach pozwoli naukowcom poznać lepiej migrację i biologię tego gatunku.
Gatunki podobne: mewa czarnogłowa Ichthyaetus melanocephalus, mewa mała Hydrocoloeus minutus oraz nieco inna, choć często obserwowana razem ze śmieszką mewa siwa Larus canus. Warto podkreślić, że śmieszka jest często nazywana błędnie rybitwą, ponieważ mylona jest z rybitwą rzeczną, która jest podobnie ubarwiona, jednak znacznie rzadsza.
Autor fotografii: Dawid Cząstkiewicz.