Łyska Fulica atra
Łyska jest to ptak z rodziny chruścieli. Spokrewniony silniej np. z żurawiem niż z kaczkami, do których bardziej by pasował chociażby ze wzglądu na tryb życia. Samiec i samica są identycznie ubarwieni - brak dymorfizmu płciowego. Sylwetka łyski jest krępa, głowa okrągła, a ogon krótki. Nogi osadzone w tylnej części tułowia, choć nie tak daleko jak u perkozów. Tułów dorosłej łyski ma kolor wypłowiałej czerni, głowa czarna z jaśniejszym okiem. Na głowie znajduje się duża i bardzo widoczna w szacie godowej biała płytka czołowa. Dziób krótki, biały. Nogi jasnoszare z płatami skórnymi na palcach. Ptaki w szacie spoczynkowej oraz młode osobniki nie są tak kontrastowo ubarwione. Dodatkowo ptaki młode mają jasna szyję, gardło i okolice dzioba. Pisklęta szare z czerwono - pomarańczowymi piórami na głowie; dziób czerwony, biało zakończony.
Łyska zamieszkuje prawie cała Europę, poza obszarami północnymi. Gatunek ten występuje w całej Polsce unikając obszarów górskich i pogórzy. Jest to gatunek szeroko rozpowszechniony, średnio liczny; jego polska populacja szacowana jest na około 33 - 57 tysięcy par. W latach 80. i 90. XX wieku gatunek ten był liczniejszy niż obecnie, ponieważ w latach 2000 nastąpiło załamanie populacji lęgowej. Obecnie wydaje się, że łyska odbudowuje swoją populację.
Na Mazurach łyska jest gatunkiem pospolitym, głównie w rejonach Wielkich Jezior Mazurskich, choć lokalnie występują obszary, gdzie łyska nie występuje lub jest gatunkiem nielicznym. Na przykład na jeziorze Olecko Wielkie występuje sporadycznie w ilości kilku par. Zasiedla głównie niewielkie, płytkie zbiorniki wodne z roślinnością wynurzoną lub zanurzoną na niewielkiej głębokości. Lubi również brzegi jezior i stawów rybnych. Łyska przebywa na Mazurach od odmarznięcia do zamarznięcia zbiorników wodnych. Największe stada koncentrują się we wrześniu i październiku. Pojedyncze osobniki zimują, a w łagodne zimy zdarzają się na Mazurach nawet większe stada. Jednak większość ptaków zimuje na niezamarzniętych wodach, głównie w zachodniej i południowej Europie.
Łyska jest gatunkiem o dziennym trybie życia, migruje nocą. Występuje w środowisku wodnym pływając po wodzie i nurkując na niewielkie głębokości. Łyska potrafi poruszać się po lądzie, choć robi to rzadko. W chwili zagrożenia przelatuje lub przebiega po wodzie wznosząc się na skrzydłach. Wiosną między samcami trwają zacięte walki o samice i terytorium. Podczas walk ptaki podpływają do siebie z opuszczoną głową i lekko podniesionymi skrzydłami, po czym zaczynają energicznie uderzać się nogami i skrzydłami. Głos łyski to bogaty repertuar dźwięków, z których najbardziej charakterystyczne to krótkie "kołk". Gniazdem jest pływająca lub osadzona na roślinności platforma ukryta w roślinności szuwarowej, składająca się głównie z trzcin i pałki szerokolistnej.
Gniazdo jest często znacznych rozmiarów, nierzadko do gniazda doprowadzony jest pomost ułatwiający ptakowi wejście. Samica składa od 6 do 11 jaj, jeśli w gnieździe znajduje się ich więcej, zniosła je zapewne druga samica. Wysiadują obydwa ptaki na zmianę przez 21 - 24 dni. Łyska może odbywać na Mazurach dwa lęgi w ciągu roku. Młodymi opiekuje się zarówno samiec jak i samica. Gatunek ten żywi się głównie roślinnością podwodną oraz różnym pokarmem zwierzęcym takim jak ślimaki, drobne małże, owady.
Gatunki podobne: kokoszka Gallinula chlor opus.
Autor fotografii: Dawid Cząstkiewicz.