Informacja dotycząca
sezonu grypowego 2012/2013
Jesień
i zima to okres wzmożonych zachorowań na choroby górnych dróg
oddechowych. Zachorowania mogą być wywoływane przez ponad 200
różnych gatunków wirusów. Najczęstszą przyczyną zachorowań są
wirus grypy typu A i B, wirus RS oraz wirusy paragrypy. W
porównaniu z zachorowaniami wywołanymi innymi wirusami,
zachorowania na grypę mogą wywoływać poważne powikłania,
równocześnie jednak dostępne są skuteczne szczepienia ochronne
przeciw grypie.
W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od
października do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt
zachorowań przypada między styczniem a marcem. Rejestruje się
wtedy od kilkuset do kilku milionów zachorowań na grypę i
choroby grypopodobne.
Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas
kichania, kaszlu
lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z dróg
oddechowych zakażonych osób. Objawy grypy są
niecharakterystyczne, lecz najczęstsze jest gwałtowne
wystąpienie:
• objawów ogólnych – wysokiej gorączki, dreszczy, bólów mięśni,
bólów głowy (najczęściej okolicy czołowej i zagałkowy), uczucia
rozbicia i osłabienia, złego ogólnego samopoczucia;
• objawów ze strony układu oddechowego - suchego kaszlu, bólu
gardła i nieżytu nosa (zwykle o niedużym nasileniu).
U małych dzieci obraz kliniczny może być całkowicie
niecharakterystyczny - obejmować zmienione zachowanie dziecka,
senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, wymioty.
Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3-7 dniach, ale kaszel,
zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do ok. 2 tyg.
Najczęstsze powikłania grypy to zapalenia ucha środkowego oraz
angina paciorkowcowa. Grypa może prowadzić również do ciężkich
powikłań - najczęstsze to zapalenie płuc, do rzadszych należą
zapalenie mięśnia sercowego, mózgu i opon mózgowych. Powikłania
występują najczęściej u dzieci do lat 2, osób z chorobami
przewlekłymi, osób po 60 r.ż. i kobiet w ciąży. Śmiertelność
grypy sezonowej wynosi 0,1–0,5% (tzn. umiera 1–5 na 1000 osób,
które zachorowały), przy czym 90% zgonów występuje u osób po 60
r.ż.
Tak jak w przypadku innych chorób wywoływanych przez wirusy
antybiotyki są nieskuteczne i leczenie jest głównie objawowe.
Zaleca się pozostanie w domu i odpoczynek, picie dużej ilości
płynów, stosowanie niesterydowych środków przeciwzapalnych –
uwaga: u dzieci poniżej 16 r.ż. nie należy stosować salicylanów.
U małych dzieci niezwykle istotne jest nawadnianie i obniżanie
gorączki, która może doprowadzić do wystąpienia drgawek
gorączkowych. W przypadku osób należących do grup ryzyka lekarz
może zadecydować o zastosowaniu leków antywirusowych (oseltamivir,
zanamivir). Należy jednak podkreślić, iż najskuteczniejszą
metodą uniknięcia zachorowania i związanych z nim powikłań jest
profilaktyka pod postacią corocznego szczepienia poprzedzającego
sezon zachorowań na grypę. W Polsce dostępne są (na receptę)
szczepionki przeciwko grypie produkowane przez kilka firm. Ich
skład jest zgodny z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia i
obejmuje 3 szczepy wirusa, krążące w danym sezonie.
Kwalifikację osoby do szczepienia przeprowadza lekarz, a samo
szczepienie może być wykonywane wyłącznie przez lekarza lub
pielęgniarkę. Ze względu na zmienność antygenową grypy
wynikającą ze zdolności wirusa do spontanicznych mutacji
konieczne
jest coroczne ponawianie szczepienia, aby chronić się przed
nowymi szczepami wirusa.
Osoby, u których występuje jeden lub więcej z poniższych objawów
takich jak gorączka, bóle głowy, bóle mięśni, ból gardła, katar,
dreszcze, poczucie ogólnego rozbicia - mogą być chore na grypę.
W celu zapobieżenia zachorowaniu i dalszemu szerzeniu się grypy
sezonowej zaleca się:
1. Regularne, coroczne szczepienie przeciwko grypie.
2. Regularne mycie rąk. Częste mycie rąk wodą i mydłem, a w
przypadku, gdy nie jest
to możliwe środkiem dezynfekującymi na bazie alkoholu, to
zmniejsza ryzyko zakażenia.
3. Unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi.
4. W przypadku wystąpienia objawów grypowych pozostanie w domu,
a gdy konieczne
jest przebywania poza domem - unikanie tłumu i masowych
zgromadzeń.
5. Zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu oraz kichania, najlepiej
przy pomocy chusteczki, ewentualnie rękoma, które następnie
należy umyć wodą i mydłem lub środkiem dezynfekującym na bazie
alkoholu.
Opracowano w Departamencie Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń
i Chorób Zakaźnych u Ludzi Głównego Inspektoratu Sanitarnego